Deprem yönetmelikleri, ülkelerin geçmiş tecrübeleri, sismik risk seviyeleri ve mühendislik yaklaşımlarına göre şekillenir. En önde gelenleri inceleyelim:

🔹 Eurocode 8 (Avrupa)

✅ Avantajlar:

✔ Modern mühendislik prensiplerine dayanır, detaylı hesap yöntemleri sunar.
✔ Yapısal sünekliği vurgular, enerji sönümlemeyi optimize eder.
✔ Çeşitli zemin türleri ve deprem senaryoları için kapsamlı analiz içerir.

❌ Dezavantajlar:

❗ Hesap yöntemleri biraz karmaşıktır, özellikle yeni mühendisler için öğrenme süresi uzundur.
❗ Betonarme tasarımında ABD yönetmeliklerine kıyasla daha konservatif olabilir.

🔹 ACI 318 & ASCE 7 (ABD)

✅ Avantajlar:

✔ Uygulama odaklıdır, mühendislerin sahada kolayca uygulayabileceği net kurallar içerir.
✔ Geniş veri tabanı ve pratik örneklerle desteklenir.
✔ Güçlü moment çerçeveleri ve sünek yapı elemanları kullanımı teşvik edilir.

❌ Dezavantajlar:

❗ Bazı bölgesel sismik riskleri yeterince ayrıntılı ele almaz.
❗ ABD dışındaki ülkeler için uygulanması zor olabilir.

🔹 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018)

✅ Avantajlar:

✔ Türkiye'nin yüksek deprem riskine özel olarak geliştirilmiştir (Her ne kadar hala tartışmaları olsa da taşların yerine oturacağını düşünüyorum).
✔ Performansa dayalı tasarım yaklaşımını benimser.
✔ Güçlendirme yöntemlerine yönelik detaylı hükümler içerir.

❌ Dezavantajlar:

❗ Bazı hesap yöntemleri fazla detaylı olup uygulamada zorlayıcı olabilir. Anlaşılmayan ve yoruma açık kısımlar bulunmaktadır.
❗ Modellenmesi ve analiz süreci zaman alabilir.

🔹 NZS 3101 & NZS 1170 (Yeni Zelanda)

✅ Avantajlar:

✔ Yüksek süneklik kriterleri içerir, yapılar aşırı deprem yüklerine dayanacak şekilde tasarlanır.
✔ Sismik izolasyon ve enerji sönümleme sistemlerine geniş yer verilir.
✔ Detaylı hasar kontrol mekanizmaları sunar.

❌ Dezavantajlar:

❗ Uygulama maliyetleri yüksektir, özellikle düşük bütçeli projeler için zorlayıcı olabilir.
❗ Küresel ölçekte yaygın olmadığı için mühendisler için öğrenme süreci gerektirir.

📌 Sonuç:

Her deprem yönetmeliği farklı avantajlara ve dezavantajlara sahiptir. Küresel ölçekte çalışmak isteyen İnşaat Mühendislerinin birden fazla yönetmeliğe hakim olması büyük bir avantaj sağlayacaktır.

Tabi tüm bunlardan önce Türk İnşaat Mühendisleri için tavsiyem, yurt dışında yaşayacak ve çalışacak dahi olsanız ilk olarak anadilinizde kendi yönetmeliklerinizi öğrenmesidir.

İnş. Yük. Müh. M. Öner YELEĞEN